Finans alanında teori kadar uygulama da kritik öneme sahiptir. Öğrencilerden beklenen, sadece finansal modelleri anlamaları değil, aynı zamanda gerçek verileri kullanarak bu modelleri test etmeleri, yorumlamaları ve sonuçlarını sunmalarıdır. Bu noktada, veri analizi becerileri devreye girer. Excel ve SPSS, finans ödevlerinde en yaygın kullanılan iki güçlü araçtır. Bu kılavuz, her bir aracın finans ödevlerindeki rolünü, güçlü yanlarını ve hangi tür analizler için daha uygun olduğunu açıklayarak, öğrencilere doğru aracı seçme konusunda yol gösterecektir.

Excel: Finansal Modellemenin ve Hesaplamanın Omurgası

Microsoft Excel, finans dünyasının evrensel dilidir. Kullanıcı dostu arayüzü, esnek formül yapısı (özellikle finansal fonksiyonlar: NPV, IRR, PMT vb.) ve gelişmiş grafik oluşturma yetenekleri ile, temel ve orta düzeydeki hemen hemen tüm finans ödevlerinin bel kemiğini oluşturur.

Finans Ödevlerinde Excel ile Yapılabilecekler:

• Finansal Oran Analizi: Bir şirketin yıllık finansal tablolarını (bilanço, gelir tablosu) Excel’e aktararak, likidite, karlılık, verimlilik ve kaldıraç oranlarını hesaplamak ve zaman içindeki trendleri grafiklerle göstermek.
• Yatırım Projesi Değerlemesi: Nakit akışlarını tahmin edip, Net Bugünkü Değer (NPV), İç Verim Oranı (IRR) ve Geri Ödeme Süresini hesaplayarak bir yatırımın fizibilitesini analiz etmek.
• Portföy Performansı Hesaplama: Hisse senedi getirilerini kullanarak bir portföyün ortalama getiri ve varyansını hesaplamak, korelasyon matrisi oluşturmak. Temel düzeyde portföy modelleme yapmak.
• Temel İstatistiksel Analiz: “Veri Analizi” ToolPak eklentisi ile histogram oluşturma, tanımlayıcı istatistikler (ortalama, medyan, standart sapma) ve basit regresyon analizi yapmak.

Excel’de yapılan bir analiz, görsel açıdan zengin grafikler ve tablolarla desteklenerek, doğrudan bir ödev raporuna veya sunum slaytlarına aktarılabilir.

SPSS: İstatistiksel Hipotez Testleri ve İleri Analizler için Uzman Araç

IBM SPSS Statistics, sosyal bilimlerde olduğu gibi finans alanında da güçlü istatistiksel analizler için tasarlanmış profesyonel bir yazılımdır. Excel’den farkı, menü tabanlı arayüzüyle karmaşık istatistiksel testleri kod yazmadan gerçekleştirebilme ve sonuçları akademik standartlarda raporlayabilme imkanı sunmasıdır.

Finans Ödevlerinde SPSS ile Yapılabilecekler:

• İlişki ve Nedensellik Analizleri: Hisse senedi getirileri ile makroekonomik değişkenler (faiz oranı, enflasyon, döviz kuru) arasındaki ilişkiyi çoklu regresyon analizi ile test etmek. Anlamlılık düzeylerini (p-değeri) otomatik olarak raporlamak.
• Ortalama Farklılık Testleri: Farklı sektörlerdeki şirketlerin ortalama karlılık oranlarının (Örneğin, F/K oranı) istatistiksel olarak anlamlı bir fark gösterip göstermediğini ANOVA (Varyans Analizi) veya t-testi ile analiz etmek.
• Güvenilirlik ve Faktör Analizi: Anket yoluyla toplanan verilerle (örneğin, yatırımcı tutum anketi) ölçeklerin güvenilirliğini (Cronbach’s Alpha) test etmek veya verideki temel faktörleri ortaya çıkarmak.
• Zaman Serileri Analizi (Temel Düzeyde): Otokorelasyon fonksiyonlarını incelemek ve temel tahmin modelleri oluşturmak.

SPSS, özellikle hipotez kurulan, ampirik test gerektiren ve nicel tez çalışmalarının ön hazırlığı niteliğindeki ödevler için vazgeçilmezdir.

Excel mi, SPSS mi? Doğru Aracı Seçme Kılavuzu

Hangi aracın kullanılacağı, ödevin amacına ve karmaşıklığına bağlıdır.

Örnek Senaryo: “X endüstrisindeki şirketlerin büyüklükleri ile finansal kaldıraçları arasındaki ilişkiyi inceleyin.” Bu ödevde, veri Excel’de düzenlenebilir, ancak ilişkinin yönü ve istatistiksel anlamlılığı için bir korelasyon ve basit doğrusal regresyon analizi gerekir. Bu analiz hem Excel’in ToolPak’ı hem de SPSS ile yapılabilir, ancak detaylı istatistiksel çıktı (R-kare, standart hata, p-değerleri) için SPSS daha uygundur.

Pratik İpuçları ve Öneriler

1. Veriyi Temizleyin: Hangi programı kullanırsanız kullanın, analizden önce verideki eksik değerleri, aykırı değerleri (outlier) ve tutarsızlıkları temizlemek (data cleaning) başarının %80’idir.
2. Adım Adım İlerleyin: Önce araştırma sorusunu ve hipotezlerinizi netleştirin. Ardından, uygun analiz yöntemine karar verin. En son aşama yazılımı kullanmaktır.
3. Sonuçları Yorumlayın: Yazılımın size verdiği sayıları olduğu gibi kopyalamayın. “P-değeri 0.03’tür, bu da %95 güven düzeyinde ilişkinin anlamlı olduğunu gösterir” şeklinde, bulgularınızı finansal teori ışığında yorumlayın.

Sonuç: Becerilerinizi Geliştirin ve Destek Alın

Excel ve SPSS, modern bir finans profesyoneli veya akademisyeni olmak için olmazsa olmaz araçlardır. Bu araçlarla yapacağınız her ödev proje yaptırma süreci, sadece notunuzu değil, aynı zamanda kariyerinizi de şekillendirecektir. Bu süreçte zorlandığınızda, özellikle analiz yaptırma konusunda profesyonel akademik yardım almak, hem zamanınızı kazanmanıza hem de metodolojik hatalardan kaçınarak daha nitelikli bir proje çıktısı elde etmenize yardımcı olacaktır. Unutmayın, finans dünyasında rakamlar konuşur; sizin göreviniz ise onları doğru araçlarla konuşturabilmektir.

Editör Burcu

Biyografinin Tamamını Gör