Hemşirelik Ödevinde İleri Düzey Literatür İnceleme Stratejileri
Hemşirelik bilimsel bir disiplindir ve bilimsel bilgiye ulaşmanın en temel yollarından biri literatür incelemesidir. Bir hemşirelik ödevinde doğru, güncel ve eleştirel bir literatür incelemesi yapmak; öğrencinin sadece bilgiyi toplama değil, onu yorumlama ve sentezleme becerisini de geliştirmesine olanak tanır. Ancak yüzeysel bir araştırma yeterli değildir. Özellikle ileri düzey hemşirelik ödevlerinde, stratejik, sistemli ve derinlikli bir literatür incelemesi gereklidir.
Bu yazıda, hemşirelik ödevlerinde ileri düzey literatür incelemesi yapmanın tekniklerini, adımlarını, araçlarını ve yöntemlerini kapsamlı bir şekilde açıklayacağız.
1. Literatür İncelemesi Neden Önemlidir?
-
Konu hakkında mevcut bilgiyi öğrenmek
-
Boşlukları tespit etmek
-
Araştırma sorusunu temellendirmek
-
Ödeve bilimsel zemin kazandırmak
-
Kaynakları karşılaştırarak sentez yapabilmek
Literatür taraması, hemşirelikte “kanıta dayalı uygulama” yapmanın da temelini oluşturur. Bu sayede hasta bakımında en güncel ve etkili yöntemler belirlenir.
2. Literatür Taramasına Hazırlık
a) Araştırma Sorusu Oluşturma
Literatür taraması gelişigüzel değil, bir araştırma sorusuna ya da hipoteze dayanmalıdır.
Örnek:
“Yoğun bakım hemşirelerinin tükenmişlik düzeyini etkileyen faktörler nelerdir?”
b) Anahtar Kelimeleri Belirleme
Araştırma konusunu yansıtan doğru anahtar kelimeler seçilmelidir. Hem Türkçe hem İngilizce karşılıklarıyla:
-
Tükenmişlik → burnout
-
Hemşirelik → nursing
-
Yoğun bakım → intensive care
-
Faktör → factors
Boolean operatörleri ile birleştirilebilir:(burnout OR stress) AND (nursing) AND (intensive care)
3. Literatür Taramasında Kullanılabilecek Veri Tabanları
a) Uluslararası Veri Tabanları
-
PubMed
-
CINAHL (Hemşirelik odaklı)
-
Scopus
-
Web of Science
-
ScienceDirect
b) Ulusal Veri Tabanları
-
ULAKBİM TR Dizin
-
YÖK Tez Merkezi
-
DergiPark
-
Türkiye Atıf Dizini
c) Yardımcı Araçlar
-
Google Scholar (geniş ama filtreleme sınırlı)
-
Zotero ve Mendeley (kaynak yönetimi için)
4. Taramanın Sistematik Hale Getirilmesi
a) Tarama Stratejisi Oluşturma
Veri tabanlarında aynı terimlerle tarama yapmak gerekir. Örnek:
-
PubMed: “nursing AND burnout AND intensive care”
-
CINAHL: “critical care nursing” AND “occupational stress”
b) Dahil-Dışla Kriterleri Belirleme
Dahil et:
-
Son 10 yılda yayınlananlar
-
İngilizce/Türkçe
-
Hemşirelik alanıyla doğrudan ilgili
-
Tam metnine erişilebilenler
Dışla:
-
Özet metinler
-
Klinik dışı alanlar
-
Teorik çerçevesi yetersiz olanlar
c) PRISMA Şeması Kullanımı (isteğe bağlı)
Eğer sistematik literatür incelemesi yapılacaksa PRISMA akış şeması kullanılabilir.
5. Literatür Değerlendirme Teknikleri
a) Eleştirel Okuma Yöntemi
Bir yayını sadece okumak değil, sorgulamak gerekir. Aşağıdaki sorular sorulmalıdır:
-
Araştırma sorusu net mi?
-
Yöntem doğru seçilmiş mi?
-
Örneklem uygun mu?
-
Bulgular anlamlı mı?
-
Yorumlar objektif mi?
b) Kodlama ve Tema Belirleme
Benzer konulardaki çalışmalardan ana temalar çıkartılır:
| Makale | Anahtar Bulgular | Tema |
|---|---|---|
| A | Hemşirelerin iş yükü yüksek | İş yükü ve stres |
| B | Yönetici desteği yetersiz | Kurumsal destek eksikliği |
| C | Vardiya değişimi sıkıntılı | Çalışma saatleri etkisi |
c) SWOT Analizi Uygulaması
Yazında güçlü ve zayıf yönleri belirlemek için kullanılabilir:
-
Strengths (Güçlü Yönler)
-
Weaknesses (Zayıf Yönler)
-
Opportunities (Fırsatlar)
-
Threats (Tehditler)
6. Literatür Sentezi Nasıl Yapılır?
Sentez, sadece özetleme değil; farklı kaynakları karşılaştırarak analiz etme işlemidir.
Örnek:
“Smith (2019), yoğun bakım hemşirelerinde tükenmişliği en çok etkileyen faktörün iletişim sorunları olduğunu belirtirken; Jones (2021), iş yükünün temel etken olduğunu savunmuştur. Ancak her iki çalışmada da yönetici desteğinin eksikliği ortak sonuç olarak raporlanmıştır.”
7. Kaynakların Doğru Atıfla Kullanılması
a) Alıntılama Biçimleri
-
APA (en yaygını)
-
Vancouver (tıp ve hemşirelikte sık tercih edilir)
b) Kaynakça Oluşturma Araçları
-
Zotero
-
Mendeley
-
EndNote
-
Citation Machine
-
Google Docs atıf sistemi
Kaynak gösterimi eksiksiz olmalı; hem metin içinde hem kaynakçada tam formatta yer almalıdır.
8. Literatür İnceleme Bölümü Nasıl Yazılır?
Yapı Örneği:
-
Giriş: Konunun önemi ve literatür taramasının amacı
-
Yöntem: Hangi veri tabanları, hangi kriterlerle tarandı
-
Bulgular: Seçilen çalışmalardan elde edilen bilgiler
-
Karşılaştırma ve Sentez: Benzerlik ve farklar
-
Sonuç: Literatür boşlukları ve öneriler
9. Literatür Tarama Sırasında Yapılan Yaygın Hatalar
-
Sadece Google araması yapmak
-
Özet metinlerle yetinmek
-
Tarihi geçmiş kaynaklara ağırlık vermek
-
Atıf yapmadan metin kopyalamak (intihal)
-
Sadece tek kaynak kullanmak
-
Literatürü yorumlamadan aktarmak
Bu hatalar ödevin akademik değerini düşürür ve etik dışı bir duruma yol açabilir.
10. Literatür Taramasının Eğitimsel ve Mesleki Katkıları
-
Bilgiye ulaşma becerisi kazandırır
-
Bilimsel düşünme yetisini geliştirir
-
Kanıta dayalı karar verme pratiği sağlar
-
Bilimsel raporlama dili gelişir
-
Gelecekteki araştırma hazırlıklarını kolaylaştırır
-
Profesyonel hemşirelik kimliğini güçlendirir
Sonuç: Literatür Taraması, Bilimsel Temelin Ta Kendisi
İleri düzey literatür taraması, bir hemşirelik ödevinin sıradan olmaktan çıkıp bilimsel niteliğe ulaşmasını sağlar. Öğrencinin bilgiyi sadece toplaması değil, o bilgiyle ne yaptığı, nasıl yapılandırdığı ve nasıl yorumladığı; akademik gelişiminde belirleyici olur. Bu yüzden her hemşirelik öğrencisi, literatür taraması yapmayı bir alışkanlık haline getirmeli, araştırmalarında bu süreci sistematik ve stratejik biçimde yürütmelidir.
Doğru kaynaklara ulaşabilen, eleştirel okuyabilen ve bilimsel verileri sentezleyebilen bir hemşirelik öğrencisi; yalnızca yüksek notlar değil, geleceğin güçlü sağlık profesyonelliğini de garantiler.
Ödevcim, üniversite öğrencilerinin akademik başarılarına katkıda bulunmayı amaçlayan bir platform olarak öne çıkıyor. Ücretli Soru Çözdürme hizmetimizle, öğrencilere derslerindeki zorlu sorunları çözmelerine yardımcı oluyoruz. Ayrıca, farklı üniversiteler hakkında detaylı bilgiler sunarak öğrencilerin eğitimlerine odaklanmalarını sağlıyoruz. Üniversite seçiminden ders notlarına kadar geniş bir yelpazede öğrenci odaklı içerik sunuyoruz. Ödevcim, öğrencilerin başarılarını artırmalarına yardımcı olmak için güvenilir bir kaynak olarak ön plana çıkıyor ve onlara eğitim hayatlarında rehberlik etmeye devam ediyor.
Bizimle çalıştığınızda, deneyimli ve uzman bir ekip tarafından hazırlanan çözümlerle öğrenme deneyiminizi geliştireceksiniz. Üniversite hayatının zorluğunu hafifletmek ve başarıya giden yolda size eşlik etmek için buradayız. Ödevcim, öğrencilerin hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olmak için güvenilir bir destek kaynağıdır ve her adımda yanınızda olmaktan gurur duyar. Üniversite yaşamının karmaşıklığını daha anlaşılır ve yönetilebilir hale getiren Ödevcim, öğrencilerin akademik yolculuklarını desteklemek için burada. Eğitimde başarıya giden yolda sizinle birlikte ilerlemek için sabırsızlanıyoruz.
hemşirelik literatür incelemesi hemşirelik ödevi Literatür taraması Nasıl Yapılır sistematik literatür analizi