PSY221 Ödevinde SPSS ile Bağımsız Örneklem T-Testi

Bağımsız örneklem t-testi (independent samples t-test), iki bağımsız grubun bir sürekli değişken üzerindeki ortalamalarını karşılaştırmak için kullanılan klasik bir parametrik testtir. PSY221 düzeyinde bu test; örneğin “bildirim yönetimi eğitimi alan öğrenciler ile almayanların Stroop uyumsuz hata ortalamaları farklı mıdır?” ya da “yalnızlık düzeyi yüksek ve düşük grupların uyku süresi ortalamaları farklı mıdır?” gibi soruları yanıtlamada hem kolay hem de güçlüdür.

1) Testin Mantığı ve Ne Zaman Kullanılır?

Ne ölçer? İki bağımsız grubun (A ve B) ortalamaları arasındaki farkın sıfırdan istatistiksel olarak farklı olup olmadığını.
Kullanım alanı: Müdahale vs kontrol, cinsiyet/ülke gibi kategorik ayrımlar, düşük–yüksek yalnızlık grupları (medyan bölme veya literatür eşiklerine göre).
Önemli: Gruplar bağımsız olmalı (aynı kişinin iki zamandaki ölçümü değil, bu durumda eşleştirilmiş t-testi gerekir).

2) Değişkenlerinizi Doğru Tanımlayın (SPSS Değişken Görünümü)

• Group (bağımsız): 0 = Kontrol, 1 = Müdahale (Labels sekmesinde açık isim verin).

• DV (bağımlı): Sürekli (ör. stroop_uyumsuz_hata, uyku_dk, phq9_toplam).

• Eksik veri: Tutarlı bir kod (SPSS’te “Missing” tanımı) ve veri sözlüğü oluşturun.

• Aykırı değer: Analiz öncesi kutu grafiği/±3 z-skoru ile inceleyin; kararınızı rapora yazın.

3) Varsayımlar: Ne, Neden ve Nasıl Test Edilir?

1. Bağımsız gözlemler: Tasarımın doğası gereği (random atama/ayrı gruplar).

2. Normallik: Her grupta DV dağılımı normal(vari) olmalı. SPSS: Analyze → Descriptive Statistics → Explore → Plots: Normality plots with tests (Shapiro–Wilk) ve Q–Q grafikleri.

3. Varyans homojenliği (eşitliği): Levene testi ile kontrol edilir (SPSS otomatik verir).
   Plan B:

• Normallik veya varyans eşitliği bozulduysa Welch (eşit varyans varsaymayan t) ya da Mann–Whitney U (parametrik olmayan) kullanın.

• Her durumda etki büyüklüğü (Cohen’in d) ve %95 GA raporlamayı unutmayın.

4) SPSS’te Menü Adımları: Bağımsız T-Testi

Yol: Analyze → Compare Means → Independent-Samples T Test…

1. Test Variable(s) alanına DV’yi ekleyin (örn. stroop_uyumsuz_hata).

2. Grouping Variable alanına group değişkenini koyun, Define Groups… tıklayıp Grup 1 = 0, Grup 2 = 1 girin.

3. Options… → Confidence Interval Percentage: 95, Exclude cases analysis by analysis.

4. OK.
   Çıktı Panelleri:

• Group Statistics (n, ortalama, SS)

• Independent Samples Test (Levene F ve p; “Equal variances assumed / not assumed” için t, sd, p, ortalama farkı, GA)

5) Levene Testi ve Welch Düzeltmesi

• Levene p ≥ .05: Varyanslar eşit → “Equal variances assumed” satırını raporlayın.

• Levene p < .05: Varyanslar eşit değil → “Equal variances not assumed” (Welch) satırını raporlayın.
  Not: PSY221 düzeyinde Levene < .05 olduğunda Welch sonuçlarını esas almak en doğru yaklaşımdır.

6) Etki Büyüklüğü (Cohen’in d) ve Güven Aralığı

Neden şart? p-değeri tek başına etkinin büyüklüğünü söylemez.
Cohen’in d (eşit varyans varsayıldığında):
d=Xˉ1−Xˉ2spooledd = \frac{\bar{X}_1 – \bar{X}_2}{s_{pooled}}d=spooled​Xˉ1​−Xˉ2​​
spooled=(n1−1)s12+(n2−1)s22n1+n2−2s_{pooled} = \sqrt{\frac{(n_1-1)s_1^2 + (n_2-1)s_2^2}{n_1 + n_2 – 2}}spooled​=n1​+n2​−2(n1​−1)s12​+(n2​−1)s22​​

15) Vaka A: Bildirim Yönetimi Eğitimi ve Stroop Performansı

Tasarım: Müdahale (n=36) vs kontrol (n=34); DV: stroop_uyumsuz_hata.
Varsayım: Varyans eşitliği p = .41; normallik Q–Q’da makul.
Sonuç: t(68) = 2.21, p = .030, d = 0.53, %95 GA [0.05, 1.01].
Yorum: Eğitim alanlar daha az hata yaptı (orta etki). Uygulama: 3×20 dk’lık kısa program, laboratuvar oturumlarında anlamlı iyileşme sağlar.

16) Vaka B: Yalnızlık Düzeyi (Yüksek/Düşük) ve Uyku Süresi

Gruplama: Medyan bölmeyle UCLA yüksek/düşük; DV: uyku_dk.
Levene: p = .018 → Welch raporlanacak.
Sonuç: t(≈58.4) = 1.98, p = .052, d = 0.45, %95 GA [−0.00, 0.90].
Yorum: Sınırda kanıt; orta etki olasılığı var. Daha geniş örneklemle doğrulama önerilir; nitel/günlük ölçümlerle desteklenebilir.

17) Parametrik Olmayan Alternatif: Mann–Whitney U (Kısaca)

• Yol: Analyze → Nonparametric Tests → Legacy Dialogs → 2 Independent Samples…

• Kullanım: Aşırı çarpıklık/aykırı yoğunluğu; ordinal DV.

• Raporlama: U istatistiği, z, p, r etki (z/√N).

• Not: Eğer U ve t aynı mesajı veriyorsa yakınsağlamlık (converging evidence) elde etmiş olursunuz.

18) Rapor Paketleri: Tablo ve Şekil Şablonları

Tablo 1 – Betimsel İstatistikler (Örnek)

• Her grup için n, Ortalama (SS), Ortanca, %95 GA.
  Tablo 2 – Test Sonuçları

• Levene F/p, t (sd), p, Ortalama farkı (GA), Cohen d (GA).
  Şekil 1 – Kutu Grafiği

• Grup bazlı dağılım; notta n, d ve GA.

Şekil Notu Şablonu:
“Dikey çizgiler %95 güven aralığını göstermektedir. İki grup arasındaki fark orta düzeydedir (d = 0.53).”

19) SPSS’te Hızlı Etki Büyüklüğü Hesabı (Pratik Yol)

SPSS t-çıktısından d için:

1. Transform → Compute Variable… ile spooled ve d formüllerini oluşturun (grup SS ve n değerlerini Group Statistics’ten girerek).

2. Alternatif: Jamovi/Excel ile d ve GA hesabı yapıp sonuçları rapora ekleyin.
   Ödev notu: Hesabı nasıl yaptığınızı iki cümleyle Yöntem/Analiz bölümüne yazın (şeffaflık puan kazandırır).

Bağımsız örneklem t-testi, PSY221 ödevinizde iki grup arasındaki ortalama farkı basit, güçlü ve yorumlanabilir bir biçimde sınamanızı sağlar. Başarının anahtarı; (i) varsayımları (normallik, varyans eşitliği) titizlikle kontrol etmek ve gerektiğinde Welch/Mann–Whitney ile duyarlılık analizi sunmak; (ii) etki büyüklüğü ve %95 güven aralığını p-değerinin yanına koyarak bulgunun niceliğini ve belirsizliğini görünür kılmak; (iii) çoklu karşılaştırmalarda hata oranını yönetmek; (iv) güç/örneklem planını ve ayıklama kurallarını şeffafça raporlamaktır.
SPSS’te birkaç tıklama ile elde edilen çıktıların, APA 7 uyumlu, pratik anlamlılık içeren net cümlelere dönüştürülmesi; değerlendiricinin puanladığı rubriğin en kritik kalemlerine (açıklık, yöntemsel uygunluk, kanıt gücü, raporlama standardı) doğrudan karşılık verir. Unutmayın: İyi bir t-testi sonucu sadece “anlamlı/anlamsız” değildir; yaklaşık ne kadar, ne kadar emin, hangi koşullarda ve uygulamada ne anlama gelir sorularına birlikte cevap verir. Bu disiplinle yazılmış bir PSY221 ödevi, metodolojik olgunluk ve akademik yazım kalitesi açısından bir üst seviyeye taşınacaktır.

Ödevcim, üniversite öğrencilerinin akademik başarılarına katkıda bulunmayı amaçlayan bir platform olarak öne çıkıyor. Ücretli Soru Çözdürme hizmetimizle, öğrencilere derslerindeki zorlu sorunları çözmelerine yardımcı oluyoruz. Ayrıca, farklı üniversiteler hakkında detaylı bilgiler sunarak öğrencilerin eğitimlerine odaklanmalarını sağlıyoruz. Üniversite seçiminden ders notlarına kadar geniş bir yelpazede öğrenci odaklı içerik sunuyoruz. Ödevcim, öğrencilerin başarılarını artırmalarına yardımcı olmak için güvenilir bir kaynak olarak ön plana çıkıyor ve onlara eğitim hayatlarında rehberlik etmeye devam ediyor.
Bizimle çalıştığınızda, deneyimli ve uzman bir ekip tarafından hazırlanan çözümlerle öğrenme deneyiminizi geliştireceksiniz. Üniversite hayatının zorluğunu hafifletmek ve başarıya giden yolda size eşlik etmek için buradayız. Ödevcim, öğrencilerin hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olmak için güvenilir bir destek kaynağıdır ve her adımda yanınızda olmaktan gurur duyar.
Üniversite yaşamının karmaşıklığını daha anlaşılır ve yönetilebilir hale getiren Ödevcim, öğrencilerin akademik yolculuklarını desteklemek için burada. Eğitimde başarıya giden yolda sizinle birlikte ilerlemek için sabırsızlanıyoruz.

Ödev Uzmanı

Biyografinin Tamamını Gör